Chinese uitvaart

Als tweede generatie Chinees, geboren in Nederland en opgegroeid in een horecafamilie, weet ik welke rol bepaalde tradities en rituelen kunnen spelen bij een afscheid. Ik weet óók dat het niet vanzelfsprekend is in de Chinese cultuur om te praten over emoties en het omgaan met leven en dood. Wensen over de manier van afscheid nemen worden niet, of slechts indirect, gedeeld. Later leidt dit veelvuldig tot schuldgevoelens of spijt bij de nabestaanden: ‘had ik het maar geweten, dan had ik het anders gedaan’. 

Tradities en rituelen

Ik zoek openingen om het gesprek over wensen wél te voeren en te achterhalen welke rituelen onderdeel zouden kunnen zijn van de uitvaart. Door mijn Chinese achtergrond ontstaat er meestal vrij snel een vorm van verbondenheid. Mensen voelen zich bij mij op hun gemak en durven hun wensen te delen. Dat is fijn en zorgt ervoor dat we vlot met elkaar aan de slag kunnen gaan. De ervaring leert dat het rust geeft als je de wensen van de overledene hebt kunnen respecteren en een ‘goed’ afscheid hebt kunnen neerzetten.

Thema’s 

Tijdens mijn opleiding als uitvaartbegeleider heb ik onderzoek gedaan naar Chinese uitvaarten in Nederland. Ik ben daarvoor in gesprek gegaan met eerste en tweede generatie Chinezen die woonachtig zijn in Nederland. 
Omdat China een groot land is met veel verschillende tradities en rituelen, kun je niet spreken van ‘de’ Chinese uitvaart. Er valt wel een aantal thema’s te onderscheiden die in meer of mindere mate aan bod komen voor, tijdens of na de uitvaart. Ik ondersteun je graag bij het vormgeven van de rituelen die bij de overledene en de nabestaanden passen!

Voor de uitvaart

Berekenen van de beste datum voor de uitvaart
Een priester, monnik of feng shui meester kan aan de hand van de geboorte- en overlijdensdatum van de overledene de beste datum (en zelfs het beste dagdeel) voor de uitvaart berekenen. Deze moet wel vallen binnen de zes werkdagen waarin een uitvaart moet worden gehouden. Er kan uitstel aangevraagd worden bij de gemeente, maar de kans op toezegging is klein. Het hangt natuurlijk ook af van de mogelijkheden bij de gewenste begraafplaats of het crematorium welke datum gekozen wordt. 

Een andere, minder intensieve mogelijkheid, is het controleren van de Chinese kalender die in bijna elk Chinees gezin aan de muur hangt. Daarop staat aangegeven welke dagen geschikt zijn voor een uitvaart.

Tijdens de uitvaart

Zielenrust en rituelen
De familie zorgt door middel van rituelen dat de overledene rust krijgt en een goede reis heeft naar het hiernamaals. Het uitvoeren van de rituelen biedt de nabestaanden bovendien troost en brengt de nakomelingen van de overledene geluk. Een van de belangrijkste rituelen is de rituele verbranding. Voor de reis naar het hiernamaals en het leven in de andere wereld worden dodengeld, ook wel joss paper genoemd, en voorwerpen van karton verbrand. Denk hierbij aan een kartonnen telefoon of auto. Hiermee laat de overledene zien dat er goed voor hem is gezorgd.

Groepsgevoel 
Als familie kun je zichtbaar maken dat je in de rouw bent. Omdat wit de kleur van de rouw is, kan de directe familie in het wit gekleed gaan. Men kan ook volstaan met het dragen van een rood touwtje om de arm of de pols.

Familie is belangrijk in de Chinese cultuur en daarom hebben de familieleden een rol tijdens de ceremonie. De oudste zoon vervult hierbij vaak de meest prominente rol.

Na de uitvaart

Voorouderverering
Na de uitvaart volgt een rouwperiode van 49 dagen of langer, waarin de familie het graf regelmatig bezoekt om respect te tonen aan de overledene en te laten zien dat men rouwt. Op speciale dagen zoals het QingMing festival en het Geesten festival wordt er bij het graf en thuis volop geofferd aan de voorouders.